CHILOWATTORA - Unitè da mosorè l'energia eletrica
Na chilowattora (1kWh) é l’unité pur aratè l’laûr eletrich. Ara vëgn mosorada pro l’tliënt cun n aparat pur mosorè l’consum de forza eletrica a chël che an ti dij compedadú o contadú. L’compedadú calcolëia le consum di aparać aladô sce chisc é tacá ite ala condüta dla forza eletrica y inće aladô dl tëmp de funzionamënt efetiv.
L’valur dl atach de n aparat eletrich che é dè dant söla tofla te watt (W) o chilowatt (kW) pò ma gní tut ca pur calcolè le consum da forza eletrica sce l’rendimënt che é dè dant vëgn adorè de plëgn tratan la dorada dl consum. L’tëmp che an é tacá ite y la dorada efetiva dl funzionamënt corespogn ma pro püć aparać, porchël n’él gonot nia poscibl da calcolè le consum de forza eletrica de n aparat do la formula “valur dl atach te chilowatt iadi l’tëmp in ores”.
Ores y pirns adora demeztrù forza eletrica tan dî che ares é tacades ite o impiá. Aparać che é tres tacá ite y á n regoladú dla temperatüra ne consumëia nia forza eletrica tratan düta la dorada che ai è taca ite. N dlaciadù p.ej. che vá 24 ores al dé pur tigní dlacè mangiaria, á na dorada de funzionamënt efetiva de ma 5 ćina 6 ores. Pro posć da cujiné pó gni diminuí la capazité cun “menè zoruch”. Al vëgn ma consumé forza eletrica tla mosöra dada dant söla tofla tratan i püć menüć dl cöje sö o scialdè. Tratan le tëmp de rovè da cujiné che é sostanzialmënter plü lunch é l’rendimënt pro l’apratè diminuí dl mez y pro l’rové da cujiné a n dejim. Purchël y inće deache i forní á n regoladú de temperatüra, adora n fornel a strom de 9 kW, che corespogn a 9000 watt, canche al vëgn “cöt” pur döes ores, ma döes cina trëi chilowattores.
N ater ejëmpl de aparać che ne laôra nia cun süa plëna capazité tratan l’tëmp che ai é tacá ite é les mascinns da lavè guant y da lavè jö che á gonot n valur de atach de 3,3 kW. Sce ares consumëia pro n program de döes ores ma plö 2 kWh o de manco, depënd chësc dal fat che les mascinns laora ma cun süa plëna capazité sce al vëgn scialdé sö la lisciüa. Tratan le sporfogne a ega frëida laora i motors cun n valur d’atach sostanzialmënter plü bass de forza eletrica.